Κώστας Παπαζάχος, Αθανάσιος Γκανάς, Ευθύμης Λέκκας, Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Άκης Τσελέντης και Δημήτρης Παπανικολάου μιλούν για τους σεισμούς στη Σαντορίνη - Οι περιοχές που κινδυνεύουν
Σενάρια και εκτιμήσεις με βάση τα δεδομένα από την εξέλιξη του φαινομένου στη Σαντορίνη διατυπώνει η επιστημονική κοινότητα που έχει σπεύσει στο νησί.
Οι περισσότεροι επιστήμονες μάλιστα, επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο πρωτόγνωρο, σύνθετο και «δύσκολο» ως προς το να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα και αντιστοίχως να γίνουν προβλέψεις για την εξέλιξή του.
Ωστόσο, τείνουν να συμφωνήσουν ότι δεν θα εκτονωθεί γρήγορα και θυμίζουν τη διέγερση στην ίδια περιοχή, που είχε κρατήσει σχεδόν 14 μήνες το 2010-11.
Πιο αναλυτικά:
Το ρήγμα που μπορεί να δώσει πάνω από 6 Ρίχτερ
Ο καθηγητής Γεωφυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Κώστας Παπαζάχος, είπε πως υπάρχει ανησυχία, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι σεισμοί επιμένουν και κομμάτι ρήγματος που δεν έχει σπάσει μπορεί να δώσει ισχυρή σεισμική δόνηση.
«Το κύριο πρόβλημα είναι πως η ακολουθία επιμένει. Έχει σαφώς εστιαστεί στην Άνυδρο και πιθανότατα συνδέεται με το ρήγμα του νησιού, έχει μήκος γύρω στα 15 χιλιόμετρα και επιμένει με μεγάλη συχνότητα στο συγκεκριμένο σημείο. Υπάρχει ανησυχία ότι το κομμάτι του ρήγματος που δεν έχει σπάσει και συγκεντρώνει γύρω αυτούς τους σεισμούς, μπορεί να δώσει έναν ισχυρό» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαζάχος.
Όσο για το μέγεθος που μπορεί να δώσει, «μια περιοχή 15 χιλιομέτρων μπορεί να δώσει σεισμό 6,2-6,3 Ρίχτερ αν το ρήγμα σπάσει μονοκόμματα. Ειδάλλως μπορεί να έχουμε έναν μικρότερο σεισμό και πολλούς άλλους. Το πιο δύσκολο σενάριο είναι η περιοχή να σπάσει σε ρήγματα και να έχουμε μια παρατεταμένη σμηνοσειρά που δεν θα έχει κύριο σεισμό αλλά θα ταλαιπωρήσει για καιρό τους κατοίκους».
Το σενάριο για τσουνάμι από σεισμό στην Άνυδρο
Οι επιστήμονες, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να προκληθεί τσουνάμι και κατολισθήσεις στην καλντέρα της Σαντορίνης από έναν ισχυρό σεισμό μεγέθους 6 Ρίχτερ. Χαρακτηριστικά, ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Αθανάσιος Γκανάς, μιλώντας στην ΕΡΤ δήλωσε πως οι επιστήμονες απεύχονται την εμφάνιση ενός μεγαλύτερου σεισμού στην περιοχή γιατί: «δεν μπορούμε να ξέρουμε ο σεισμός σε ποιο ρήγμα θα γίνει. Υπάρχει και ένα υποψήφιο ρήγμα αυτή τη στιγμή που είναι κοντά στην Άνυδρο και έχει μήκος 15 χιλιόμετρα και το οποίο, αν σπάσει, αυτό μπορεί να δώσει σεισμό 6 Ρίχτερ. Δεν το θέλουμε το σενάριο αυτό, διότι αν γίνει σεισμός μπορεί να δημιουργηθεί τσουνάμι και κατολισθήσεις στην Καλντέρα της Σαντορίνης και επίσης να έχουμε ενεργοποίηση του ηφαιστείου του Κολούμπου» είπε χαρακτηριστικά.
Το ηφαίστειο Κολούμπο και το ρήγμα της Αμοργού
«Δεν είναι κάτι συνηθισμένο που το έχουμε δει. Εγώ δεν θυμάμαι κάποια αντίστοιχη σεισμική ακολουθία. Θυμάμαι αντίστοιχες ακολουθίες μετασεισμικές που έχουμε πλούσια δραστηριότητα», σχολίασε ο κ. Παπαζάχος. «Τουλάχιστον το 50% των σεισμών στον ελληνικό χώρο γίνονται ξαφνικά χωρίς ευδιάκριτους προσεισμούς. Για παράδειγμα στη Σάμο και στον Τύρναβο δεν υπήρχαν. Όμως υπήρχαν στο Αρκαλοχώρι που διήρκησαν για αρκετό χρονικό διάστημα αλλά όχι με την ένταση σαν την Σαντορίνη. Γι' αυτό είναι σπάνιο φαινόμενο» ανέφερε.
Για το αν υπάρχει ανησυχία ένας σεισμός 6 Ρίχτερ να ενεργοποιήσει το ηφαίστειο του Κολούμπου, ο κ. Παπαζάχος απάντησε «πως δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για αυτό. Να θυμίσω το 1956 είχαμε σεισμό 7,5 Ρίχτερ που διήρκησε δεκάδες δευτερόλεπτα, αναστάτωσε την περιοχή, χωρίς να ενεργοποιήσει το ηφαίστειο. Το 365 μ.Χ. είχαμε έναν σεισμό 8,2 Ρίχτερ στη δυτική Κρήτη που διέλυσε όλο το νότιο Αιγαίο και είχε διάρκεια 1,5 λεπτό. Τότε δεν επηρέασε το ηφαίστειο. Δεν υπάρχει καμία πληροφορία σε ιστορικούς χρόνους που οι μεγάλοι σεισμοί του Αιγαίου οδήγησαν σε ενεργοποίηση του Κολούμπο. Δεν μιλάμε για μικρή δραστηριότητα που έχει επιστημονικό ενδιαφέρον. Προς στιγμήν δεν βλέπουμε κάτι ιδιαίτερο από τα στοιχεία που έχουμε υπόψιν».
Σε ερώτηση για το αν θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί το ρήγμα της Αμοργού, ο κ. Παπαζάχος απάντησε πως είναι «πάρα πολύ δύσκολο γιατί το ρήγμα έκανε τεράστια “μετατόπιση” το 1956. Για να μαζέψει την ίδια παραμόρφωση το ρήγμα θα χρειαστούν 1.000 χρόνια και έχουν περάσει 70. Είναι αδύνατον το ίδιο ρήγμα σε σύντομο χρονικό διάστημα να σπάσει και να δώσει τόσο ισχυρό σεισμό. Φαίνεται πως ένα κομμάτι νοτιοδυτικά που δεν είχε σπάσει μας ταλαιπωρεί σήμερα και περνάει από την Άνυδρο».
Λέκκας: Δεν ξέρουμε πότε θα αποκλιμακωθεί το φαινόμενο
Από την πλευρά του ο καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, ανέφερε πως ο σεισμός των 5 Ρίχτερ που έγινε το μεσημέρι της Τρίτης «είναι μικρός για να είναι ο κύριος» και δήλωσε πως οι ειδικοί δεν μπορούν να δώσουν απάντηση για το πότε θα αποκλιμακωθεί το φαινόμενο: «αυτό δεν το ξέρουμε, σίγουρα θα υπάρχει μία εβδομάδα, δύο, τρεις ή τέσσερις. Να σας θυμίσω το Αρκαλοχώρι στην Κρήτη, ήταν έξι μήνες».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, «οι διαφοροποιήσεις σε σχέση με το τριήμερο που άρχισε η σεισμική δραστηριότητα είναι μικρές. Συνήθως, όταν αυξάνει η συχνότητα και όταν μειώνει η συχνότητα αυξάνεται το μέγεθος. Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, πάντως δεν υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις. Διαφοροποίηση ήταν σήμερα όταν είχαμε τον πρώτο σεισμό 5 Ρίχτερ».
Ο σεισμός των 5 Ρίχτερ δεν μπορεί απαραίτητα να χαρακτηριστεί ως προσεισμός γιατί «αν διατηρηθεί έτσι η σεισμική ακολουθία, δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε προσεισμική και μετασεισμική, γιατί δεν έχουμε ένα μείζον γεγονός, όπως έναν σεισμό 5,5 Ρίχτερ. Δεν έχουμε να κάνουμε με μία κλασσική ακολουθία που έχουμε λίγους προσεισμούς, το κύριο γεγονός και στη συνέχεια μία ταχεία απόσβεση της μετασεισμικής ακολουθίας. Εδώ έχουμε μία μακρόσυρτη ιστορία και όπως είπαν τα μέλη των επιτροπών, αν δεν έχουμε έναν μεγαλύτερο σεισμό της τάξεως των 5,5 Ρίχτερ, θα είναι μακρόσυρτη ακολουθία».
Το ρήγμα αντιστέκεται στο να σπάσει
Ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος, υποστήριξε πως «έχουμε φτάσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι», αναφέροντας πως «βρισκόμαστε σε προσεισμική ακολουθία» και είπε πως θεωρεί ότι τα μεγέθη των σεισμών θα ανέβουν.
«Σταδιακά τα μεγέθη από το μεσημέρι του Σαββάτου μέχρι σήμερα, από τα 3,6 Ρίχτερ έφτασαν στα 5 Ρίχτερ. Επαληθεύεται πλήρως πως βρισκόμαστε σε προσεισμική ακολουθία. Έχουμε πάρει ανοδική πορεία στα μεγέθη και στο πλήθος των σεισμών, ενώ συνεχίζεται η σεισμική ακολουθία με τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά», είπε ο κ. Παπαδόπουλος στο MEGA.
«Αυτή τη στιγμή δεν είμαστε βέβαιοι εάν θα γίνει μεγαλύτερος σεισμός, είναι ακόμα ανοιχτό το ενδεχόμενο. Ενδεχομένως ο σεισμός των 5 Ρίχτερ που έγινε το μεσημέρι της Τρίτης να είναι ο κύριος αλλά αυτό θα το ξέρουμε σε δύο με τρία εικοσιτετράωρα, εάν εμφανιστεί σεισμική ακολουθία χαρακτηριστικά μετασεισμών. Ωστόσο, προς στιγμήν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Συνεχίζεται η ακολουθία με χαρακτηριστικά προσεισμών και είναι δικαιολογημένη η εγρήγορση των επιστημόνων και οι προειδοποιήσεις», συμπλήρωσε.
Ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος επανέλαβε πως «νομίζω έτσι όπως πορεύεται η ακολουθία και έχει όλα τα χαρακτηριστικά των προσεισμών, θα ανέβουν και άλλο τα μεγέθη. Δεν είμαι έτοιμος να απαντήσω αν θα είναι μέχρι 6 Ρίχτερ. Θα το δούμε, είναι ζήτημα ημερών».
«Το γεγονός ότι έχουμε πολλούς σεισμούς με σχετικά ίδια μεγέθη σημαίνει ότι το ρήγμα αντιστέκεται στο να σπάσει. Όμως επιμένει το σύστημα των δυνάμεων και κάθε λίγο το σπάει και ξανά, λίγο περισσότερο, βήμα – βήμα. Αυτό είναι το μεγάλο μυστικό, να κατανοήσουμε αν υπάρχει ένας μεγάλος όγκος πετρωμάτων ο οποίος αντιστέκεται; Αν είναι έτσι πάει να πει πως είναι πολύ σκληρός και όταν σπάσει -γιατί κάποια στιγμή θα σπάσει- θα δώσει μεγάλο σεισμό. Ενδέχεται να μην είναι αυτή η περίπτωση. Μπορεί το ρήγμα να εξαντλεί τα όρια αντοχής του και θα συνεχίσει με παρόμοια μεγέθη, ίσως λίγο παραπάνω ή παρακάτω από τα 5 Ρίχτερ μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία», είπε ο σεισμολόγος.
Ο κ. Παπαδόπουλος είπε πως «έχω την επιστημονική εντύπωση ότι η ακολουθία θα κρατήσει για αρκετό χρονικό διάστημα. Και τότε γεννιόνται άλλα ερωτήματα: πόσο θα κρατήσουν τα μέτρα; Για πόσες μέρες θα είναι κλειστά τα σχολεία; Πόσες μέρες θα παραμείνει η ΕΜΑΚ στο νησί; Νομίζω πως για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή της χώρας βρισκόμαστε ενώπιον σημαντικών προκλήσεων».
«Ας υποθέσουμε ότι θα γίνει ένας ισχυρότερος σεισμός. Μπορούμε να έχουμε μία εκτίμηση των αρνητικών επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει ένας τέτοιος σεισμός; Η απάντηση είναι ναι. Δεν είναι τόσο το μέγεθος των Ρίχτερ γιατί εξαρτάται και από την απόσταση. Έχουμε στη φαρέτρα της σεισμολογίας πολλά όπλα για να απαντήσουμε σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα», κατέληξε.
Τσελέντης: Προσεισμική ακολουθία
Ο σεισμολόγος Άκης Τσελέντης αναφέρει σε ανάρτησή του πως η σεισμική δραστηριότητα δεν αποκλιμακώνεται και όσο δεν γίνεται ο κύριος σεισμός τόσο θα αυξάνει και το αναμενόμενο μέγεθος του, ενώ υποστηρίζει πως πρόκειται για προσεισμική ακολουθία.
Η ανάρτηση του Άκη Τσελέντη:
«Δυστυχώς η σεισμική δραστηριότητα ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΙΜΑΚΩΝΕΤΑΙ αλλά αντίθετα εντείνει τους ρυθμούς της. Μόνο μέσα σε αυτές τις λίγες μέρες του Φεβρουαρίου ξεπέρασαν τους 40 οι σεισμοί μεγαλύτεροι των 4R.
Ο σεισμογόνος χώρος επεκτείνεται προς τα ΒΑ και είναι φανερό ότι το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού που μας έδωσε το καταστροφικό σεισμό του 1956 έχει ενεργοποιηθεί.
Η όλη δραστηριότητα έχει ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ακολουθίας και δυστυχώς όσο δε γίνεται ο κύριος σεισμός τόσο θα ΑΥΞΑΝΕΙ και το αναμενόμενο μέγεθος του.
Το χειρότερο σενάριο είναι να φτάσουμε τα μεγέθη του 1956 αλλά το πλέον πιθανό είναι να έχουμε σύντομα τον κυρίως σεισμό, (όχι όπως το Αρκαλοχώρι που είχαμε προσεισμική ακολουθίες 4 μηνών), οπότε θα μπούμε στη καθαρά μετασεισμική φάση ή οποία όμως θα διαρκέσει για αρκετούς μήνες μέχρι το καλοκαίρι, με δραματικές επιπτώσεις στο τουρισμό του νησιού το οποίο δεν είναι ότι καλύτερο από συνθήκες δόμησης.
Έχουν γίνει πολεοδομικά εγκλήματα στο νησί υπό την πίεση των ξενοδοχειακών συμφερόντων.
Δόθηκαν οικοδομικές άδειες και κτίστηκαν στα Φηρά, στην Οία και αλλαχού, κατασκευές μεγάλου βάρους (Ξενοδοχεία με πισίνες) στα πρανή, στην πλαγιά, στην πλήρη κατηφόρα προς την θάλασσα, κάτω του παραδοσιακού οικισμού, με ψευτοθεμελιώσεις!
Σχετικά τώρα με τα ηφαίστεια είναι και τα δύο (Σαντορίνης κ Κολούμπο) ενεργά και σίγουρα υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση με τη σεισμικότητα.
Θα παρακαλούσα τους πολιτικούς (τοπικούς και μη) να μην προκαταβάλουν τους επιστήμονες και να κάνουν σεισμολογικές εκτιμήσεις. Αν θέλουν να προσφέρουν ας πατάξουν τις πολεοδομικές παρανομίες κλείνοντας τα αυτιά τους στα ξενοδοχειακά συμφέροντα και να αφήσουν τους επιστήμονες να κάνουν τη δουλειά τους.
Υπάρχει βέβαια και η μικρή πιθανότητα το φαινόμενο να εκτονωθεί με μεσαίου μεγέθους σεισμούς αλλά εμείς πρέπει να σκεφτόμαστε το χειρότερο σενάριο. Πάντως να γίνει αντιληπτό ότι οι ζωές των κατοίκων είναι πολύ πάνω από τα όποια οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.
Και το νησί μου η Κεφαλλονιά έχει σεισμικότητα ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ από τη Σαντορίνη και αντίστοιχα απότομα πρανή αλλά έχει τέλειες συνθήκες δόμησης. Ήμαστε σχεδόν άτρωτοι και σε πολύ μεγάλα σεισμικά μεγέθη. Για αυτό λέμε «come to Cephallonia to enjoy earthquakes!». Μακάρι κάποια στιγμή να μπορούσαμε να πούμε το ίδιο και για όλη την Ελλάδα».
Πηγή
